Zasłużeni z Pęksowego Brzyzka

 Korzystając z tego, że pogoda jest jak idź stąd i nie wracaj, a być może szczególnie podpinając się pod specyfikę dzisiejszego dnia, chciałabym poruszyć temat grobów. Tak...

Z grobami mam wiele wspólnego, chociażby z powodu tego, iż codziennie w drodze do/z pracy, skracam sobie drogę przez miejsce szczególnego ich zagęszczenia. Nawet wcześnie rano i późno wieczorem  A co! Taka odważna jestem!

Będzie długo. (i dużo zdjęć ;) )

Ale skupiając się na temacie...

Cmentarz na Pęksowym Brzyzku

Miejscem szczególnym dla mnie przy okazji pobytu w Zakopanem, omijając (tfu!) Krupówki szerokim łukiem, jest miejsce zwane Pęksowym Brzyzkiem. Tak, chodzi o cmentarz. O ile sama, przynajmniej na razie, nie wybieram się tam jeszcze w dosłownym tego słowa znaczeniu, to lubię odwiedzić (nawiedzić?) tych, którym przyszło tam spocząć na wieki wieków.

A jest co cmentarz niezwykły, ponieważ skupia osobistości, które przyczyniły się do rozwoju Tatr, TOPR, Zakopanego i ogólnie całej góralszczyzny, którą ubóstwiam (może z wyjątkiem muzyki ;) ).

Po prostu best of the best of the best.

A dodając jeszcze klimat tamtego miejsca i świadomość, że jest się tak blisko tych, którzy w znaczący sposób tworzyli historię powoduje ciary na plecach.

Niestety nierzadko klimat Pęksowego Brzyzka zostaje przekrzyczany przez grupy zwiedzających - o zgrozo - w różnym wieku.

Według mądrej cioci Wikipedii, na Pęksowym Brzyzku spoczywa 250 "zasłużonych".

Jednym z nich z całą pewnością jest/był x. Józef Stolarczyk - nie tylko pierwszy proboszcz Zakopca, budowniczy kościoła, ale także wybitny taternik.

grób księdza Józefa Stolarczyka

Nagrobki Chałubińskiego i Sabały (aka Jana Krzeptowskiego). Obaj razem przecierali szlaki, pomnik ich obu stoi u zbiegu ulic Chałubińskiego (ja bym popadła w samozachwyt) i Zamoyskiego w Zakopanem, i obaj spoczywają obok siebie na Pęksowym Brzyzku.

(że też panowie nie mają dosyć siebie nawzajem)

Nagrobek Tytusa Chałubińskiego i jego syna Ludwika

Nagrobek Sabały

W tym miejscu pominę historię (ciekawą) pana Sabały, skupię się na ciut innym, mniej ciekawym wątku. Mianowicie, pan Krzeptowski lubił chodzić po górach. Zabierał tam Chałubińskiego i Stanisława Witkiewicza - tak, tego Witkiewicza (malarza), ojca tego Stanisława Ignacego vel Witkacego (malarz-pisarz).

Właśnie w tym miejscu, doznałam olśnienia, że synek, aby odróżnić się od ojczulka, walnął sobie pseudonim łącząc drugie imię z nazwiskiem - Witkiewicz+Ignacy=Witkacy. how clever. Może moja polonistka o tym mówiła, choć widocznie spałam na tych lekcjach.

Sabale przypadło zaszczytne miano ojca chrzestnego Witkacego. Mówiłam, elita?

Nagrobek Witkacego

Witkiewicz również spoczywa niedaleko swoich kumpli - ten drewniany krzyż w tle to Sabała, kawalątek przed nim - Chałubiński:

I kolejny wielki człowiek na pierwszym planie Kazimierz Przerwa-Tetmajer.

Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Jeszcze powracając na chwilę do Witkacego, natknęłam się na ciekawy artykuł przedstawiający fragment (ciekawy, a jakże) jego kolorowego życia. W to wszystko zamieszany był jeszcze Szymanowski (kompozytor), niepochowany na Pęksowym Brzyzku, ale znajduje się tam pamiątkowa tabliczka z jego imieniem.

Artykuł - nie wiem na ile poparty faktami, ale dość intrygujący powiedziałabym... 

Pisarze - Kornel Makuszyński i Ferdynand Goetel.

Pęksowe Brzyzko - Kornel Makuszyński

Pęksowe Brzyzko - Ferdynand Goetel

Powracając w rejony zakopiańskie, na Starym Cmentarzu można znaleźć również grobowiec rodziny Chramców, gdzie pochowany jest m.in dr Andrzej Chramiec (znajomek Chałubińskiego) - działacz Podhala i pierwszy Góral, który nie bał się pójść na studia.

Pęksowe Brzyzko - grób Chramców

Cofając się nieco w czasie (i przestrzeni) natknąć się można na Jędrzeja Walę (starszego) - kłusownika polującego na kozice i psistaki, który stał się przewodnikiem tatrzańskim, oprowadzającym po górach m.in Adama Asnyka, czy wspomnianego wyżej x. Stolarczyka. Biegał po górach z pochowanym niedaleko - Maciejem Sieczką - jednym z najsłynniejszych przewodników tatrzańskich w drugiej połowie XIXw., który tym razem z Sabałą polował na niedźwiedzie, a im obu, zanim został "Orłem Tatr" pomagał Klimek Bachleda.

Pęksowe Brzyzko - Jędrzej Wala

Stanisław Gąsienica Byrcyn - człowiek, który z Mariuszem Zaruskim i Mieczysławem Karłowiczem współzałożyli TOPR. Wraz z Zaruskim odnalazł ciało Karłowicza, gdy ten zginął na zboczach Małego Kościelca. Człowiek, który według tego artykułu być może zmienił bieg historii, ratując życie Władimirowi Iljicz Uljanowi.

Pęksowe Brzyzko - Stanisłat Gąsienica Byrcyn

W miejscu, w którym znaleziono ciało Mieczysława Karłowicza (w dolinie Gąsienicowej, w drodze do Czarnego Stawu G., po lewej stronie) znajduje się pamiątkowy głaz, który mi samej udało się wypatrzeć dopiero za 3 czy 4 razem. Wstyd.

kamień Mieczysława Karłowicza

No elita.

Pęksowe Brzyzko - grób Marka Łabunowicza i Bartka Olszańskiego

Oprócz historii Zakopanego, szczególne miejsce należy się również współczesnym ratownikom. Ogromne wrażenie wywarła na mnie mogiła  Marka Łabunowicza i Bartka Olszańskiego - ratowników, którzy zginęli podczas akcji ratunkowej pod Szpiglasową Przełęczą.

a teraz, żeby nie było tak smutno, sprzedam suchara od mojego brata, uwaga:

gdzie jest najwięcej żył?

.

.

.

.

.

.

.

.

.

na cmentarzu.

DOBRANOC.